Wyłuszczenie w stawie kolanowym
WYŁUSZCZENIE - odjęcie kończyny poprzez rozdzielenie kości w obrębie stawu, bez przecięcia kości. Amputacja niestety rzadko spotykana. Wykonuje się ją w sytuacji, kiedy kikut przy amputacji poniżej kolana nie przekraczałby 6cm. Stosowana głównie u dzieci, ponieważ pozwala zachować chrząstkę wzrostową najszybciej rosnącej strony kości.
Ze względów kosmetycznych rzadko się ją wykonuje u kobiet, ponieważ kikut jest długi i kolbowaty. W przypadku amputacji u dzieci/ młodzieży i mężczyzn uzyskujemy bardzo silny kikut zdolny do przenoszenia osiowych obciążeń i o dużej ruchomości. Kikut po wyłuszczeniu w stawie kolanowym pozwala na zaprotezowanie uda w tzw. lej pełnokontaktowy oporowy, który nie wymaga podparcia pod guz kulszowy.
Wyższość tej amputacji nad amputacją w obrębie trzonu kości udowej dostrzegli sportowcy (lekkoatleci: bieg, skok w dal, pchnięcie kulą, rzut dyskiem i oszczepem), którzy deklasują swoich rywali z krótszym kikutem uda. Obecnie nie ma problemów z dostępem do aktywnych przegubów kolanowych (elektronicznych czy hydraulicznych), które tylko w niewielkim stopniu zaburzają proporcję kończyn widoczną chociażby przy siedzeniu.
Amputacje w obrębie trzonu kości udowej powinny zachować max. długość kikuta i być od szczytu zaopatrzone w poduszkę amortyzującą wykonaną z płata skórno-mięśniowego. Im krótszy kikut tym mniejsza wydolność i więcej pracy w przypadku pielęgnacji i usprawniania kikuta. Kikut krótki ma tendencję do przykurczu zgięciowego i odwiedzeniowego. Powierzchnia podparcia (zawieszania protezy) i dźwignia ograniczają dynamikę i sprawność chodu.
Na rynku istnieją specjalne materiały „klejące”, z których wykonuje się leje udowe, poprawiające zawieszenie protezy w wymachu i w pozycji siedzącej. Sam lej najczęściej wykonany jest z laminatu i wyposażony w miękki wkład.
Główne zalety:
- kikut jest oporowy, nie trzeba opierać protezy na guzie kulszowym, sam kikut może przenosić obciążenie.
- znacznie większa kontrolę protezy w porównaniu do amputacji na poziomie uda.
- łatwość wykonania protezy.
Główne wady:
- ograniczona ilość stawów kolanowych przystosowanych do tego typu amputacji.
- problemy z wykończeniem kosmetycznym (zazwyczaj ciężko odwzorować zdrową kończynę)